هفته نامه «نماینده»؛ مهرداد بائوج لاهوتی*/ قانون مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۳۸۷ در مجلس شورای اسلامی برای اجرای آزمایشی به تصویب رسید. زمانی که نیاز ایجاب می‌کند طبق اصل ۸۵ قانون اساسی توسط نمایندگان مجلس مجوز داده می‌شود تا قانونی به‌صورت آزمایشی مصوب و اجرا شود. مزیت قانون‌های آزمایشی این است که در صحن علنی مجلس به آن پرداخته نمی‌شود، بلکه اختیار به کمیسیون تفویض می‌شود تا برای مدت معین تصویب شود.
طبق قانون آیین‌نامه داخلی مجلس اگر مدت آزمایشی قانونی رو به اتمام باشد دولت مکلف است ظرف ۶ ماه نقاط ضعف و قوت را رسیدگی کرده و لایحه دائمی را تقدیم مجلس نماید. در خصوص قانون مالیات بر ارزش افزوده دوره آزمایشی آن به مدت ۵ سال تعیین شده بود که متأسفانه با گذشت این دوره، سه سال پیاپی نیز همان قانون اجرا شد؛ متأسفانه مجلس این قانون پر اشکال را تمدید می‌کرد.
دولت در ماه‌های پایانی سال گذشته، لایحه این قانون را مجدداً به مجلس ارائه کرد تا در این حوزه قانونی دائمی داشته باشیم. لذا در خصوص اشکالات این قانون به مواردی اشاره خواهد شد.
همه افراد جامعه مالیات بر درآمد را پرداخت می‌کنند؛ تاجر، تولیدکننده، کارمند و هر کسی به تناسب درآمد خودش مالیات پرداخت می‌کند، این قانون در همه کشورهای دنیا وجود ندارد؛ اما بسیاری از کشورهای مترقی مالیات بر ارزش افزوده وصول می‌شود.
مالیات بر ارزش‌افزوده را کسی باید پرداخت کند که مصرف‌کننده نهایی باشد. بدین معنا که یک کالا وقتی تولید می‌شود زمانی که وارد بازار شد شخص مصرف‌کننده‌ای که خریدار نهایی است باید مالیات این کالا را پرداخت نماید، پس این موضوع ربطی به میزان درآمد مصرف‌کننده ندارد.
ابهامی که این قانون دارد این است که دولت و سازمان مالیاتی در لایه‌های مختلف چند بار مالیات اخذ می‌کنند؛ به عبارتی مالیات مضاعف دریافت می‌کنند.
به‌عنوان‌مثال آهن که در کارخانه ذوب‌آهن تولید می‌شود، عمده‌فروش ۹% مالیات بر ارزش افزوده را به کارخانه‌دار پرداخت می‌کند، خرده‌فروش هم ۹% مالیات را زمان خرید از عمده‌فروش پرداخت می‌کند، مصرف‌کننده نیز موقع خرید از خرده‌فروش ۹% مالیات پرداخت می‌کند؛ یعنی دولت روی آهن خریداری شده سه بار ۹% مالیات دریافت می‌کند.
ممکن است این سؤال به وجود بیاید که اینجا دریافت مالیات چه ایرادی دارد؟ درست است که دولت باید خود را با مالیات اداره کند، اما این مالیات مضاعف، مالیاتی است که تحمیل می‌شود و تولیدکننده را در فشار قرار می‌دهد، لذا دریافت آن درست نیست.
این ۲۷% مالیاتی که برشمردیم لایه‌لایه روی قیمت کالا اضافه می‌شود و جدای از اجحافی که به مردم می‌شود، منجر به بالا رفتن قیمت کالای تولیدکننده می‌شود و توان رقابت با تولیدکننده خارجی را از دست می‌دهیم.
هر سال ۷۵ میلیارد دلار واردات به کشور داریم که با احتساب قاچاق به ۸۲ میلیارد دلار می‌رسد. یکی از دلایل عمده این‌چنین آماری، بالا بودن قیمت تمام شده تولیدات در کشور است.
سازمان مالیاتی نباید فقط این نگاه را داشته باشد که هر چه بیشتر مالیات وصول کند. نمایندگان از وزیر اقتصاد در این خصوص سؤال کردند و پاسخ قانع‌کننده‌ای دریافت نشد.
در لایحه‌ای که دولت داده و مجلس در حال رسیدگی به آن است باید دقت‌های لازم اعمال شود. چنانچه قرار باشد یک نکته در اخذ مالیات بر ارزش افزوده رعایت شود که همه مسائل این حوزه را حل کند، کافی است تنها از حلقه آخر هر کالا، مالیات بر ارزش افزوده دریافت گردد.
دولت در لایحه‌ای که به مجلس ارائه داده، همین رویه غلط یعنی اخذ مالیات مضاعف را پیشنهاد داده است! یا در جایی دیگر در خصوص پروژه‌های عمرانی طبق همین روش غلط از پیمانکار مالیات گرفته می‌شود، نمایندگان به دریافت مالیات مجدد از پیمانکاری که مالیات بر درآمد خود را پرداخت می‌کند اعتراض دارند، زیرا معتقدند این اقدام قیمت تمام شده پروژه‌های عمرانی را بالا می‌برد. البته دولت گفته است که دیگر از پیمانکار مالیات نمی‌گیرد، در عوض دستگاه اجرایی باید مالیات پرداخت کند.
به‌هرحال طبق آنچه گفته شد نگرانی‌هایی درخصوص قانون مالیات بر ارزش افزوده کماکان وجود دارد، نمایندگان هم در تلاش هستند تا فضای مناسبی ایجاد شود و قانون قابل قبولی مصوب گردد.
*نماینده مردم لنگرود
نظر شما